Tiến sĩ Feng Sha thuộc Viện Khoa học Trung Quốc ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc cho rằng “sử dụng thuốc nhuận tràng để điều trị táo bón rất phổ biến ở người trung niên và người lớn tuổi. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc nhuận tràng thường xuyên có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, có thể ảnh hưởng đến tín hiệu thần kinh từ ruột đến não hoặc tăng sản xuất độc tố ở đường ruột gây hại cho não”. Tác giả Feng Sha đã thực hiện nghiên cứu trên 502.229 người ( trong đó có 54% là phụ nữ, độ tuổi trung bình là 57 tuổi) từ cơ sở dữ liệu Ngân hàng sinh học của Vương quốc Anh. Tất cả những người này đều không có dấu hiệu hoặc chưa từng được chẩn đoán bị chứng mất trí nhớ. Kết quả cho thấy có 18.235 người tham gia nghiên cứu (3,6%) cho biết họ thường xuyên sử dụng thuốc nhuận tràng không kê đơn. Thời gian “thường xuyên” được định nghĩa là sử dụng hầu hết các ngày trong tuần.

Sau thời gian theo dõi trung bình là 9,8 năm, chứng mất trí được ghi nhận ở 218 người (1,3%) thường xuyên sử dụng thuốc nhuận tràng và 1969 người (0,4%) không sử dụng. Sau khi hiệu chỉnh các yếu tố như tuổi tác, giới tính, trình độ học vấn, các bệnh đồng mắc, tiền căn sử dụng thuốc và tiền căn gia đình mắc chứng mất trí nhớ, thì kết quả cho thấy việc sử dụng thuốc nhuận tràng thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ khoảng 1,51 lần do bất kỳ nguyên nhân và tăng nguy cơ bị sa sút trí tuệ gấp 1,65 lần so với người không sử dụng. Nguy cơ sa sút trí tuệ cũng tăng theo số lượng các loại thuốc nhuận tràng được sử dụng. Nguy cơ mất trí nhớ bất kể nguyên nhân tăng gấp 1,28 lần đối với những người sử dụng một loại thuốc nhuận tràng so với những người không sử dụng. Đối với những người sử dụng từ hai loại trở lên, nguy cơ này có têẻ tăng lên gấp 1,9 lần. Đối với nhóm người sử dụng duy nhất một loại thuốc nhuận tràng, thì chỉ những người sử dụng thuốc nhuận tràng hoạt động theo cơ chế thẩm thấu mới có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ do mọi nguyên nhân cao hơn khoảng 1,64 lần và nguy cơ mắc sa sút trí tuệ do mạch máu não cao hơn 1,97 lần so với người không sử dụng. Tác giả nghiên cứu cũng lưu ý rằng họ không có dữ liệu về liều lượng thuốc nhuận tràng, vì vậy họ không thể khám phá mối liên quan giữa các liều lượng thuốc nhuận tràng khác nhau và nguy cơ sa sút trí tuệ.

Tiến sĩ Heather Snyder, thành viên của Hiệp Hội Alzheimer cho rằng các kết quả của nghiên cứu này “rất thú vị và đã chứng minh được mối liên hệ giữa việc sử dụng thuốc nhuận tràng và nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ về sau." Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng “vẫn chưa rõ cơ chế nào tạo nên mối liên hệ này, mặc dù một số nghiên cứu khác đã gợi ý có sự liên quan đến sức khoẻ của hệ tiêu hoá đường ruột, hệ miễn dịch và não bộ. Ngoài ra, các dữ liệu này được trích xuất từ Ngân hàng sinh học Vương quốc Anh, do đó có thể không có tính đại diện cho người dân ở các quốc gia và khu vực địa lý khác.

Tiến sỹ Snyder cũng cho biết Hiệp Hội Alzheimer cũng đang tiến hành một thử nghiệm lâm sàng kéo dài 2 năm để nghiên cứu sự tác động của hành vi đối với trục não-ruột để "hiểu rõ hơn về sức khỏe đường ruột của chúng ta có thể ảnh hưởng đến não bộ của chúng ta như thế nào". Trong khi đợi chờ đợi kết quả của nghiên cứu đó, những bệnh nhân bị táo bón nên đến gặp các chuyên gia y tế để được giải thích sĩ về những rủi ro và lợi ích của thuốc nhuận tràng đối với sức khỏe của họ, cũng như thảo luận về các phương pháp thay thế để giảm táo bón, như tăng chất xơ và uống nhiều nước hơn.

Tài liệu tham khảo

Yang, Zhirong et al. “Association Between Regular Laxative Use and Incident Dementia in UK Biobank Participants.” Neurology, 10.1212/WNL.0000000000207081. 22 Feb. 2023

-------------------