ĐẬU MÙA KHỈ (MONKEY POX) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút đậu mùa khỉ gây ra. Hiện nay, nhiều nhà nghiên cứu vẫn chưa thực sự rõ tại sao loại vi rút này lại lây lan một cách dễ dàng và khác thường trong đợt bùng phát toàn cầu như hiện nay.

BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ VẪN CHƯA ĐƯỢC XEM LÀ MỘT BỆNH LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC (BLTQĐTD). Lý do bởi vì các BLTQĐTD chủ yếu lây lan qua quan hệ tình dục, dù là quan hệ qua đường sinh dục, đường miệng hay đường hậu môn. Một số BLTĐTD như herpes sinh dục có thể lây lan khi tiếp xúc da với da, nhưng đó không phải là đường lây chính. Ngược lại, bệnh đậu mùa khỉ được lây truyền qua nhiều con đường, trong đó chủ yếu qua đường tiếp xúc với các tổn thương da của người bệnh (còn gọi là đường lây truyền tiếp xúc da với da) hoặc thậm chí là qua trung gian vật dụng cá nhân như quần áo, khăn tắm….Ngoài ra, vi rút còn có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với các chất tiết của đường hô hấp như nước họt hoặc dịch nhầy. Nói cách khác, bất kì ai cũng đều có thể bị nhiễm vi rút đậu mùa khỉ nếu tiếp xúc với thương tổn da, vật dụng cá nhân hoặc chất tiết đường hô hấp của người bệnh mà không cần phải quan hệ tình dục với họ. Hiện vẫn chưa rõ liệu vi rút đậu mùa khỉ có thể lây truyền qua tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo giống như định nghĩa của một BLTQĐTD hay không. Tuy nhiên, việc quan hệ tình dục sẽ làm gia tăng mức độ tiếp xúc một cách “thân mật và gần gũi”, làm gia tăng nguy cơ lây truyền bệnh qua đường tiếp xúc da với da và đường hô hấp. Mặc dù bệnh đậu mùa khỉ được ghi nhận ở phần lớn đối tượng nam quan hệ đồng giới, nhưng đây không phải là căn bệnh của riêng nhóm người này mà bất kì ai cũng có thể mắc bệnh qua những đường lây truyền kể trên. Lý do bệnh chiếm tỷ lệ cao ở nhóm nam quan hệ đồng giới có thể là do tần suất và mức độ tiếp xúc “thân mật và gần gũi” với nhiều bạn tình lạ của nhóm đối tượng này thường cao hơn so với các nhóm đối tượng khác.

BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ THƯỜNG BIỂU HIỆN VỚI NHIỀU TRIỆU CHỨNG như sốt, mệt mỏi, nổi hạch, đau nhức người, nổi ban da tuỳ vào giai đoạn của bệnh. Các tổn thương da thường xuất hiện ở trên mặt, tay, chân và vùng sinh dục với biểu hiện là mụn nước hoặc sẩn hồng ban, có thể tiển triển thành vết trợt loét trên mặt, tay hoặc vùng sinh dục. Tuy nhiên, một số ít trường hợp, bệnh có thể có những biểu hiện tương đối giống với một số BTLQĐTD, vì vậy có thể dễ dẫn đến chẩn đoán nhầm hoặc bỏ sót bệnh. Ví dụ, người bệnh có thể chỉ biểu hiện với một nốt loét ở vùng sinh dục, hậu môn hoặc trong miệng có thể bị chẩn đoán nhầm với giang mai, herpes simplex hoặc hạ cam mềm. Ngoài ra, người bệnh đậu mùa khỉ có thể có đồng mắc với một số BLTQĐTD khác. Theo số liệu của CDC Hoa Kỳ, ước tính có khoảng 38% trường hợp đậu mùa khỉ có đồng nhiễm với HIV, và 41% đã hoặc đang mắc BLTQĐTD như lậu, Chlamydia, và giang mai trong vòng 1 năm trở lại đây.

TÓM LẠI, ĐẬU MÙA KHỈ KHÔNG PHẢI LÀ MỘT BTLQĐTD, nhưng hành vi quan hệ tình dục có thể là yếu tố thuận lợi làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, bệnh có thể đi kèm với các BTLQĐTD khác và một số trường hợp có biểu hiện triệu chứng không đặc hiệu dễ làm chẩn đoán nhầm. Vì vậy, mọi người cần tự nhận biết yếu tố nguy cơ và triệu chứng để chủ động đi khám để được xét nghiệm tầm soát và điều trị kịp thời, nhằm làm giảm nguy cơ lây lan bệnh ra cộng đồng. /.

Một số ít trường hợp bị đậu mùa khỉ có thể có những biểu hiện tương đối giống với một số BTLQĐTD, vì vậy có thể dễ dẫn đến chẩn đoán nhầm hoặc bỏ sót bệnh. Ví dụ người bệnh có thể chỉ biểu hiện với một nốt loét ở vùng sinh dục, hậu môn hoặc trong miệng có thể bị chẩn đoán nhầm với giang mai, herpes simplex hoặc hạ cam mềm.

-------------------